• گوسفند نژاد ماکویی به جهت راندمان بالای تولید گوشت و دارا بودن پشم سفید مرغوب با تارهای بلند از دیگر نژادهای بومی موجود یک سر و گردن بالاتر بوده و برنامه ریزیهای لازم جهت گسترش پرورش این نوع نژاد در شهرستان مرند قوت گرفته است. 
  

<**

    قسمت دوم

پرواربندی گوسفند، فن افزایش وزن دام دریک دوره زمانی مشخص و کوتاه است. هدف اصلی پرواربندی، ذخیره چربی درداخل بافتهای عضلانی می باشد. با انجام پرواربندی مناسب، گوشت گوسفند ترد، خوش طعم و آبدار می شود. درایران نژادهایی ازگوسفند وجود دارند که از نظر تولید گوشت و پرواربندی بسیارمناسب هستند و با تغذیه مناسب می توان میزان مرغوبیت گوشت آن ها را بهبود بخشید.

پرواربندی بره های جوان:

دراین روش گوسفندان را پس از سن شیرخوارگی درزمانی که وزن بره 20 تا 25 کیلوگرم می باشد، بایستی برای پرواربندی آماده و یا خریداری نمود. مدت اجرای پرواربندی حدود 100 روز است و
بره ها پس از رسیدن به وزن 40 تا 50 کیلوگرم، درسن 6 تا 8 ماهگی کشتار می شوند

پرواربندی گوسفندان بالغ وپیر:

معمولاً گوسفندان بالغ وپیر برای پرواربندی مناسب نیستند زیرا رشد آن ها کامل شده است. اما برای بالا بردن مرغوبیت لاشه های میش و قوچ های پیر ومازاد گله می توان آن ها را مدت یک ماه درآغل نگهداری کرد. دراین دوره گوسفندان تغذیه کافی شده و از حالت لاغری بیرون آمده وروانه کشتارگاه می شوند.

مشخصات گوسفند پرواری:

چون هدف از پرواربندی، تولید کم هزینه و اقتصادی گوشت است، لذا باید به موارد زیر توجه شود

1 - نژادهای سنگین وزن مانند نژاد مهربانی برای پرواربندی مناسب بوده زیرا قدرت رشد بیش تری دارند

2- گوسفند های کوتاه اندام برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند. این گروه دارای سینه ای عریض و مربعی شکل بوده و دست و پای آن ها کوتاه و نزدیک به زمین است.

3- بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی و پایان آن 8 تا 9 ماهگی است . دراین محدوده سنی ، گوسفندان بهترین بازده تغذیه ای را دارند.

  .مواد قابل استفاده درتغذیه گوسفند پرواری

  1- دانه جو اگر بصورت بلغوری خورانده شود، یکی از منابع تامین انرژی برای دام است

2- کاه ساقه خشک تیره غلات و حبوبات است که پس از کوبیدن وجدا کردن دانه بدست
می آید . از نظر مواد غذایی بسیار ضعیف است. برای گوسفند پرواری کاه بایستی با کود اوره غنی سازی شود

3- سبوس، غشاء خارجی دانه غلات است که ارزش غذایی زیادی دارد، برای دام سهل الهضم وملین ودارای فسفر زیادی است

4- کنجاله مازاد کارخانجات روغن کشی بوده که مهم ترین آن، کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا است. این ماده پروتئین زیادی دارد و یکی از اساسی ترین مواد درخوراک گوسفند پرواری می باشد

5- تفاله وملاس چغندر، مازاد کارخانجات قند است و به علت قندی بودن و خوش خوراک کردن مواد غذایی برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند

6- یونجه برای دام خوش خوراک است و از نظر پروتئین ، کلسیم و ویتامین بسیار غنی است. ارزش غذایی برگ یونجه بیش تر از ساقه آن است لذا زمان و نحوه برداشت آن تاثیر زیادی روی ارزش غذایی آن دارد.

  نیاز غذایی دام پرواری:

الف- انرژی به وسیله مواد غذایی تامین شده و برای نگهداری بافت های بدن، فعالیت های حیاتی و رشد و نمو صرف می شود. چنان چه انرژی مورد نیاز دام تامین نشود، علایم ظاهری کمبود، مانند لاغری و عدم تناسب اندام بروز می کند

ب- پروتئین از طریق مواد غذایی تامین می شود و وجود آن برای رشد و نمو دام ضرورت دارد. کنجاله دانه های روغنی و یونجه از مهم ترین منابع تامین پروتئین هستند

ج- آب برای گوسفند پرواری بسیار ضروری و متوسط مصرف آن 3 تا 5 لیتر در روز است.

د- مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد ونمو دام ضروری است. برای تامین نمک مورد نیاز دام بهتر است ازسنگ نمک استفاده شود.

ه- ویتامین ها برای فعالیت های عادی ضروری هستند. بخصوص ویتامین D   که درجذب کلسیم وفسفر نقش دارد. کلسیم و فسفر در رشد اسکلتی دام بسیار موثر هستند.

جیره غذایی مورد نیاز گوسفند پرواری:

مقدار غذایی که در24 ساعت دراختیار دام قرار می گیرد تا دام بتواند به فعالیت های خود ادامه داده و تولید شیر داشته باشد، جیره غذایی گفته می شود. جیره غذایی متعادل مخلوطی از چند ماده خوراکی است که دارای مقدار و نسبت صحیحی از انرژی و مواد مغذی مختلف بوده و 
چنان چه روزانه و به میزان کافی دراختیار دام قرار گیرد، احتیاجات آن را از نظر انرژی ، پروتئین، موا معدنی وسایر مواد مغذی درمدت 24 ساعت تامین می کند.

    اصول تهیه جیره متعادل:

برای تهیه یک جیره متعادل باید از میزان احتیاجات گوسفند به مقدار ماده خشک ، انرژی ، پروتئین ومواد مغذی اطلاع داشت. جیره غذایی ضمن خوش خوراکی، قابل هضم بودن ومقوی بودن بایستی از نظر اقتصادی نیز باصرفه باشد و چون گوسفند یک حیوان نشخوار کننده است، وجود مقدارکافی مواد خشبی درجیره ضروری است. مواد خوراکی مورد استفاده درپرواربندی گوسفند نژاد مهربان شامل یونجه، جو بلغور شده، کنجاله تخم پنبه ، سبوس گندم، تفاله خشک چغندر قند و کربنات کلسیم است.برای هر راس دام، مقدار خوراک مصرفی درهرروز 1300 گرم است. نسبت ترکیب کنسانتره وعلوفه به ترتیب 780 گرم و 520 گرم بوده بطوریکه کنسانتره ویونجه را کاملاً با هم مخلوط کرده ودرسه نوبت صبح، ظهر و عصردراختیار بره ها قرار داده می شود. برای عادت کردن بره ها وجلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از خوراک مصرفی، تغییر جیره بایستی به تدریج وطی یک هفته تا ده روز انجام شود. درماه دوم پرواربندی مقدار خوراکی مصرفی 1600 گرم می شود بطوری که برای هر بره 1280 گرم کنسانتره و 320 گرم یونجه به صورت مخلوط درسه وعده داده می شود. دریک طرح تحقیقی – ترویجی که برای بررسی اثر تغذیه برافزایش وزن بره های نژاد مهربان دراستان همدان انجام شد، بره ها طی سه ماه با ترکیب مواد جدول 1 تغذیه شدند که افزایش وزن بره ها و ماده خشک مصرفی برای اطلاع درجدول 2 آمده است.

جدول یک: ترکیب کنسانتره ودرصد هریک از مواد غذایی

جدول دو: نسبت کنسانتره به علوفه درجیره غذایی بره های پرواری و افزایش وزن دردوره پرواربندی

زمان خاتمه پرواربندی  :

اصولاً مدت پرواربندی یکصد روز است وهر زمان که اضافه وزن به دلیل اضافه شدن چربی بدن باشد بایستی پرواربندی خاتمه یابد. دراواخر پرواربندی ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته وبه ازاء مصرف هر واحد جیره غذایی افزایش وزن بره ها اقتصادی نخواهد بود. نکات مهم دیگری که درپرواربندی بایستی مورد توجه قرار گیرد:

  1- چون خرید بره ها حدود 50 تا 70 درصد کل مخارج پرواربندی را تشکیل می دهد بنابراین درخرید بره دقت لازم صورت گیرد.

2- بره هایی را که دراواسط تابستان خریداری می شوند بهتر است تا اوایل پاییز درچراگاه ها یا پس چر مزارع چرا داده و سپس به جایگاه پرواربندی منتقل شوند

3- جیره غذایی بره های پرواری از نظر اقتصادی بایستی قابل صرفه باشد

4- سرعت رشد بره های نر بیش تر از بره های ماده است و راندمان لاشه آن ها بهتر است

5- از اخته کردن دام های پرواری خودداری نمایی زیرا هورمون های جنسی درسرعت رشد بره های پرواری بسیار موثر می باشند.

خلاصه مطالب:

چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب و اقتصادی درحداقل زمان را پرواربندی می گویند. هدف پرواربندی ذخیره چربی درداخل بافت های عضلانی می باشد. عمل پرواربندی دربره های جوان و گوسفندان بالغ و پیر انجام می شود. برای پرواربندی از نژاد سنگین وزن مانند نژاد مهربانی استفاده می شود. بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی وپایان آن 8 تا 9 ماهگی است . درتغذیه گوسفند پرواری باید از علوفه خشبی و مواد کنستانتره استفاده نمود. گوسفند مهربان جزء نژادهای پرتوقع بوده وبرای پرواربندی آن بایستی جیره متعادل تهیه شود.

پروار بندی بره نژاد مهربان:

• چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب درحداقل زمان را پرواربندی می گویند  .
• برای پروار بندی از نژاد های سنگین وزن مانند نژاد مهربان استفاده می نمایند  .
• بهترین سن برای پروار بندی سن 4 تا 5 ماهگی می باشد  .
• مدت پروار بندی یکصدروز به طول می انجامد  .
• درجیره غذایی دام پرواری بایستی به تامین انرژی ، پروتئین، آب ، مواد معدنی و ویتامین ها توجه کافی داشت  .

 **>